در این میان توجه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به کتاب و ایجاد «نهضت کتابخوانی» مهم‌ترین سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است که هنوز هم بر آن تکیه دارد، اما با گذشت یک سال از این سخنان هنوز بازتاب عملی جامعی در این خصوص مشاهده نشده است. در گفت‌وگویی با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به این موضوع پرداخته‌ایم.
*آقای وزیر! تقریبا یک سال از رویکرد جدید دولت به فرهنگ در بخش کتاب می‌گذرد و با آمدن «هفته کتاب» شعار «نهضت کتابخوانی» در جامعه یک ساله می‌شود، اما این کودک هنوز قادر به راه رفتن نیست، چرا؟
- در خصوص موضوع «کتاب و کتابخوانی»، همین که ما این شعار را به عنوان یک نهضت مطرح کردیم، خوشبختانه در میان دوستداران کتاب و کتابخوانی موجی به راه افتاد و بسیاری از نهادها به صرافت افتادند و وارد عمل شدند؛ به طوری که مکررا می‌شنیدم که برای گسترش امر کتابخوانی در مدارس، طرح‌هایی ارائه می‌شود که همه آن‌ها پیرو همان نهضتی بود که ما مطرح کردیم. برخی از دوستان هم در نهادهای مختلف آمدند و گفتند که می‌خواهیم این کار را توسعه دهیم، از جمله این که در مسیرهای عبوری مردم مانند مترو، اتوبوس‌های شهری و تردد‌های بین‌شهری به وسیله قطار و... کتاب عرضه شود. البته بعضی از آن‌ها هم به صورت ابتدایی اجرایی شد و بعضی‌هایشان در مرحله مطالعه و بررسی قرار دارد.
*وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این میان چه نقشی را ایفا کرده و می‌کند؟
- موردهایی داشتیم؛ از جمله این که کتابخانه‌ای را که در اتوبوسی تعبیه شده بود، به وزارتخانه آوردند و ما از نزدیک آن را دیدیم و با طراحان آن صحبت کردیم و وارد مذاکره شدیم تا به عنوان کتابخانه سیار از آن‌ها استفاده کنیم. این روزها هم در حال مطالعه هستیم که اگر از سال آینده بخواهیم این طرح را آغاز کنیم، چه تعداد از این اتوبوس‌ها باید به کتابخانه تجهیز شود. همه این‌ها در مرحله مطالعه و بررسی برای اجرایی شدن است. البته دوست داشتیم که این طرح تابستان امسال کلید بخورد و حتی گروه‌های کاری را با بهره‌گیری از معاونت فرهنگی ایجاد کرده بودیم، اما زمان کافی برای مطالعه و اجرا نداشتیم. اما به نظرم در طول ماه‌های آینده و قطعا در سال آینده، اخبار به اجرا در‌آمدن این طرح‌ها را خواهیم شنید و در مجموع این که ما از انتخاب کتاب‌خوان نمونه نام بردیم، با یک جنبشی در بین اهالی تحقیق مواجه بودیم که شور و شوق را بالا برده است.
*آقای صفارهرندی چه تضمینی وجود دارد که انتخاب کتاب‌خوان برتر به کتاب‌خوان شدن جامعه منتهی شود، به طور مثال مگر شما با جایزه کتاب‌خوان شده‌اید؟
- نه. من نمی‌خواهم بگویم که این کار در نهایت به کتاب‌خوان شدن مردم می‌انجامد، اما بالاخره جامعه ما طیف‌های مختلفی دارد که بسیاری از آن‌ها هم نیازمند تشویق هستند. حتی می‌گویند مسایل اعتقادی و دینی را هم از راه تشویق به بچه‌ها منتقل کنید، یعنی اگر می‌خواهید بچه‌ای را نمازخوان بار بیاورید، باید شیرینی نماز خواندن را قبل از آن که معانی بزرگ نماز در کام او شیرین شود، از یک راه ملموس و محسوس به ذهن یک بچه منتقل کنیم. کتابخوانی هم همین‌طور است و واقعا اگر نوجوانان‌مان را که کمتر عادت به کتاب‌خواندن کرده‌اند بتوانیم از طریق تشویق کتاب‌خوان کنیم -این تشویق می‌تواند به صورت معنوی هم باشد- و شیرنی کتاب‌خواندن را به کودکان و نوجوانان بیاموزیم، عیبی ندارد. مطمئنا آن فرد متوقف در این تشویق‌ها نمی‌ماند و برای او این کار یک مقدمه است. البته انجام این کار هم خیلی دور از ذهن نیست، چون هنرمندان بزرگ ما هنوز هم خودشان را نیازمند تشویق می‌دانند و گلایه می‌کنند که چرا ما را تشویق نمی‌کنید! پیرمرد هنرمندی در جایی می‌گفت که شما گاهی یک «علیکی» به ما بگویید و حالی از ما بپرسید، ما محتاج یک ملاطفت این گونه هستیم. اما خبری که می‌توانم بدهم این است که آیین‌نامه انتخاب کتاب‌خوان نمونه در درست بررسی است. یعنی اخیرا در هیات امنای نهاد کتابخانه‌های عمومی این بحث را به صورت جدی در دست بررسی داشتیم و معاونت فرهنگی هم به این کار توجه دارد.
*یکی دیگر از سیاست‌هایی که با روی کار آمدن دولت نهم اتخاذ و پی‌گیری می‌شود، بحث هدفمند شدن یارانه‌های کاغذ است که اولین‌بار از سوی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد مطرح شد؛ در این خصوص توضیح می‌دهید؟
- «یارانه کاغذ هدفمند خواهد شد». این دستور برنامه چهارم توسعه است و از سال آینده یارانه کتاب را از صورت امروزی خود که در غالب عرضه کاغذ ارزان قیمت و یارانه‌ای است، خارج می‌کنیم. البته باید توجه داشت که این یارانه حذف نخواهد شد و در نقطه‌ای دیگر، به جامعه کتاب‌خوان تحویل داده می‌شود. یعنی به جای این که همه یارانه‌ها در اختیار ناشران برای تولید کتاب ارزان‌قیمت قرار بگیرد، در اختیار کتاب‌خوانان جامعه که طیف‌های گسترده‌ای از دانشجویان، دانش‌آموزان، فرهنگیان و... هستند، قرار می‌گیرد تا کتابی را که به گمان ما با نرخ کاغذ آزاد قیمت پشت جلد می‌خورد، یعنی بدون در نظر گرفتن یارانه‌های دریافتی کاغذ قیمت‌گذاری می‌شود، به صورت مستقیم به دست کتاب‌خوانان جامعه برسانیم.
*جناب آقای وزیر! افزایش هفت و نیم درصدی قیمت پشت جلد کل کتاب‌ها نسبت به سال گذشته هم ناشی از همین عدم توجه ناشران به کاغذ یارانه‌ای است؟
- بخشی از این افزایش به بالا رفتن قیمت کاغذ منتهی می‌شود که از قیمت پارسال بیشتر شده و امروز هم کاغذ از قیمت حقیقی خود بالاتر است؛ ولی اگر آن تدبیر اجرایی شود و بخش قابل توجهی از این یارانه بدون واسطه به مصرف کننده نهایی منتقل شود، ناشران باز هم به انواع مختلف مورد حمایت قرار می‌گیرند و یکی از آن‌ها هم خرید کتاب از ناشران است؛ به این ترتیب امیدواریم همانطور که طراحان و برنامه‌ریزان در برنامه چهارم همین فکر را داشتند، واسطه‌گری‌های بازار قطع شود و در نهایت یارانه بیشتر به سمت جایگاه حقیقی خود برود.
با انتخاب محمدحسین صفارهرندی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، کمیت‌گرایی در دولت گذشته به کیفیت‌گرایی بدل گشت.
کد خبر 6545
